Afurka, Suxuurta, iyo Faa’iidada Timirta: Muhiimaddooda Caafimaad ee Qofka Sooman

Soonka waa cibaado weyn oo faa’iidooyin badan u leh qofka muslimka ah, waxaana lagama maarmaan ah in la raaco sunnada saxda ah ee la xiriirta afurka iyo suxuurtu si loo gaaro caafimaad iyo tamar wanaagsan inta lagu jiro bisha barakaysan ee Ramadaan.

Muhiimadda Afurka

Afurka waa xilliga uu qofku joojiyo soonka kadib maalin dhan oo uu cunto iyo cabbitaan la’aan ahaa. Afurka wuxuu leeyahay faa’iidooyin caafimaad oo badan, oo ay ka mid yihiin:

1. Dib u soo celinta tamarta jirka – Maadaama jirku maalintii oo dhan cunto iyo biyo la’aan ahaa, afurka wuxuu caawiyaa in jidhku dib u helo tamartiisii.
2. Sugnaanta caafimaadka dheefshiidka – Afurka waxaa lagu bilaabaa cunto fudud sida timir iyo biyo si aan caloosha looga culaysin oo si tartiib ah loogu hawlgaliyo nidaamka dheefshiidka.
3. Isla-egaynta heerka sonkorta dhiigga – Marka qofku afuro, gaar ahaan haddii uu bilaabo timir, waxay ka hortagtaa in sonkorta dhiigga si lama filaan ah kor ugu kacdo, taas oo sababi karta daal iyo madax xanuun.
4. Ka hortagga fuuqbaxa (dehydration) – Afurka waa fursad lagu buuxiyo biyaha jirka si looga hortago fuuqbaxa, gaar ahaan haddii soonka lagu jiro xilli kulayl badan.

Muhiimadda Suxuurta

Suxuurta waa cuntada la cuno ka hor inta aan soonka la bilaabin, waana mid aad muhiim u ah. Faa’iidooyinka ay leedahay waxaa ka mid ah:

1. Bixinta tamar maalin dhan lagu adkaysan karo – Suxuurta oo la cuno waxay qofka siisaa awood uu maalinta u adkaysto, gaar ahaan haddii uu cuno cunto nafaqo badan leh sida miraha, caanaha, iyo carbs-yada fudud.
2. Yareynta daalka iyo madax xanuunka – Haddii aan la suxuuran, qofku wuu tabaryeeli karaa maalinta oo dhan, taasoo keeni karta madax xanuun iyo daal daran.
3. Xoojinta dheefshiidka iyo caafimaadka caloosha – Suxuurtu waxay ilaalisaa nidaamka dheefshiidka waxayna ka hortagtaa acid-ka caloosha haddii qofku aanu waxba cunin muddo dheer.
4. La’aanteed waxaa la dareemayaa oon badan – Haddii qofku suxuurtiisa dayaco, wuxuu si dhakhso ah u dareemi doonaa oon, taasoo adkeynaysa soonka maalinta oo dhan.

Faa’iidada Timirta

Timirtu waa mid ka mid ah cuntooyinka ugu wanaagsan ee afurka lagu bilaabi karo, waana sunnada Nabiga (NNKH) in afurka lagu bilaabo saddex timir ah. Timirta waxay leedahay faa’iidooyin badan oo ay ka mid yihiin:

1. Tamarta Degdegga ah – Timirtu waa il dabiici ah oo sonkor leh, taasoo si degdeg ah u kordhisa tamarta jirka.
2. Xakamaynta Sonkorta Dhiigga – Waxay si tartiib ah u kor u qaaddaa heerka sonkorta dhiigga, taasoo qofka ka caawisa inuu ka fogaado dareenka daalka iyo tabaryarida.
3. Kobcinta Dheefshiidka – Timirtu waa cunto ay hodan ku tahay fiber, taasoo caawisa dheefshiidka iyo yareynta calool istaagga.
4. Xoojinta Caafimaadka Wadnaha – Timirta waxay ka hortagtaa cudurrada wadnaha maadaama ay leedahay macdanaha muhiimka ah sida potassium iyo magnesium.
5. Laga helo Fitamiinno Muhiim Ah – Waxay hodan ku tahay fitamiinno muhiim u ah jirka sida fitamiin B6, fitamiin A, iyo fitamiin C, kuwaasoo xoojiya difaaca jirka.

Afurka iyo suxuurtu waa labo arrimood oo muhiim u ah qofka sooman si uu u xajisto caafimaadkiisa inta uu sooman yahay. Afurka waa in lagu bilaabo cunto fudud sida timir si jirka si tartiib ah ula qabsado cuntada, halka suxuurtu ay ka caawiso qofka inuu tamar u yeesho maalinta oo dhan. Waxaa muhiim ah in la doorto cunto nafaqo leh si soonka loogu guto si caafimaad qabta oo xooggan.